Waarom zou ik gaan naar een conferentie met de imponerende titel ‘Interdisciplinary workshop on Intangibles and intellectual capital; Value Creation, Integrated Reporting and Governance’ in Italië? Deze vraag stelde ik me aan het begin van dit schooljaar.
Natuurlijk kost zoiets geld voor de reis en het hotel en levert een belasting op voor het milieu. Daarbij kost het ook tijd en levert stress op. Immers, alle dagelijkse activiteiten zowel thuis als bij Avans moeten worden overgenomen door mijn partner en collega’s. Wat zal zo’n conferentie mij opleveren? Zal mijn eigen human en intellectual capital er van groeien? Kortom een veelheid van vragen.
Ondanks al mijn vragen en twijfel ben ik op pad gegaan. Hieronder een korte terugblik op enkele lezingen en workshops die ik heb gevolgd.
Zoek de verbinding
In de keynote ‘Connecting Information’ door Jan Mouritsen van de Copenhagen Business School werd duidelijk gemaakt dat het geïntegreerde jaarverslag een uitgebreid verhaal moet zijn waarin uitgelegd moet worden hoe de onderneming zijn waarde creëert. Hierin worden allerlei aspecten hoe waarde wordt gecreëerd, verbonden met elkaar, waardoor een coherenter beeld ontstaat van de prestaties van de onderneming. De grote beschikbaarheid van met name digitale data kan hierbij helpen.
De moeilijkheid is vooral om te bepalen welke en hoe die verschillende data met elkaar moeten worden verbonden (connectivity). Moet er een infrastructuur (regelgeving, ICT en dergelijke) komen waardoor de data kunnen worden verbonden of moet het meer een dynamisch en plastisch systeem worden waarmee steeds opnieuw gekeken wordt hoe uit alle data nieuwe informatie kan worden gehaald?
Hoe de data zouden kunnen worden verbonden wordt weergegeven in de onderstaande figuur
De data moet worden gesorteerd zodat er een algeheel beeld ontstaat van het functioneren van de onderneming. Vervolgens moeten relevante data worden geselecteerd en met elkaar worden verbonden zodat een coherent verhaal en daarmee beeld ontstaat hoe de onderneming waarde creëert.
In de aansluitende discussie gaven de panelleden aan dat investeerders en aandeelhouders steeds meer willen weten hoe alle kapitalen van een onderneming bijdragen aan de waardecreatie van de onderneming. Op dit moment schieten de jaarverslagen hierin nog tekort. Een beperkende factor hierbij is de wetgeving. Die is vooral gericht op data die de onderneming moet opleveren en niet op het verbinden van data en het geven van informatie.
Nuttig voor MKB
In het paper Soft Regulating’ Integrating Reporting for SMEs: The Case of Italy door Del Baldo Mara en Girella Laira wordt onderzocht of het framework integrated reporting van de International Integrated Reporting Council (IIRC) geschikt is om te implementeren in het midden- en kleinbedrijf (MKB). Tot op heden is veel onderzoek gedaan naar integrated reporting bij grote bedrijven.
Er bestaat een kloof tussen enerzijds onderzoek over en naar integrated reporting en anderzijds de praktijk hoe het moet worden ingevoerd, in het bijzonder in het MKB.
Om deze kloof te dichten zijn er richtlijnen (soft regulations) gemaakt hoe integrated reporting geïmplementeerd kan worden in het MKB in Italië.
Onderstaande figuur geeft een beknopt overzicht hoe integrated reporting moet worden geïmplementeerd in het Midden en Klein bedrijf
Drie Italiaanse bedrijven hebben al een integrated report gemaakt of zijn bezig het te implementeren met behulp van de soft regulating. Het blijkt dat de soft regulating een interessant hulpmiddel kan zijn. In de paper wordt geconcludeerd dat het integrated framework verder moet worden aangepast aan de taal, cultuur en strategische oriëntatie binnen het MKB. Daarbij moeten de materialiteit en de uiteindelijke KPI’s worden beperkt.
Wat te doen met alle data
Zweden heeft een rijke historie als het gaat om het verzamelen van data over het wel en wee van haar inwoners en in het bijzonder de werknemers. Het Nyckeltals instituut houdt zich hiermee bezig. En daar hield Bino Catasus van de Stockholm Business School zijn lezing over onder de titel ‘Accounting People’. In de loop van de tijd zijn de centrale thema’s van de verzameling data veranderd. De aandacht is verschoven van de attractiviteit van werkgevers naar gender en buitenlandse achtergrond. Tegenwoordig heeft vooral gezondheid de aandacht.
De behoefte aan het verzamelen van de data komt voort uit de wet- en regelgeving, intrinsieke wens om iets te weten en te kunnen sturen. Uiteindelijk kan met behulp van de data vergeleken worden, normen worden gemaakt, geleerd en problemen worden gesignaleerd. In de praktijk verdwijnen er echter veel rapporten met data in vele bureaulades om er nooit meer uit te komen. In de toekomst moet er niet meer data worden verzameld om het verzamelen. Ten aanzien van het intellectueel kapitaal zal meer aandacht moeten worden besteed aan het plezier van werken bij mensen. Ten slotte zal er meer moeten worden onderzocht hoe de data worden gepresenteerd zodat het impact heeft
Eigen kosten-batenanalyse
Op de terugreis heb ik geprobeerd een kosten-batenanalyse te maken van verblijf aan Ancona. Heeft het congres toegevoegde waarde gehad? Hierbij heb ik niet alleen naar de financiële waarde maar ook de niet financiële waardes moeten kijken. Overduidelijk is dat het congres geld, tijd en stress heeft gekost. Daar tegenover heeft het nieuwe inzichten en nieuwe contacten opgeleverd.
En, last but not least, wederom tot het besef gekomen dat het praktisch onderzoek dat studenten en docenten binnen het lectoraat verrichten helpt bij het verder ontwikkelen van de verslaglegging bij bedrijven om uiteindelijk te komen tot een meer duurzame wereld.
Tom Vos
Docent ASIS en lid van de kenniskring van het lectoraat Sustainable Finance and Accounting
