Het pensioenfonds ABP moet het ingelegde vermogen van de pensioenspaarders duurzamer en gezonder beleggen. Dat vinden de medewerkers van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en daarom roepen het College van Bestuur en de Universiteitsraad in een gezamenlijke brief aan het pensioenfonds op om niet meer te beleggen in fossiele brandstoffen en de tabaksindustrie. Volgens Pieter Polhuis, plaatsvervangend voorzitter van de Universiteitsraad, ‘strookt het fossiel en ongezond beleggen van deze pensioenen niet met de visie van de universiteit’.
De RUG is de eerste hoger-onderwijsinstelling die zo duidelijk haar eigen visie en strategie koppelt aan eisen voor het beleggingsbeleid van het pensioenfonds. De universiteit heeft een uitgesproken duurzame visie en heeft vergaande doelen gesteld op het gebied van vitaliteit, energie- en klimaat en wil minder op geld en meer op waarde sturen. http://www.rug.nl/about-us/who-are-we/sustainability/general/roadmap2015.pdf Gezien de ambities van Avans Hogeschool zou het ons passen aan te sluiten bij de oproep van de Groningse Universiteit. Avans heeft ook nadrukkelijk een duurzaamheidsbeleid waarbij aan de milieu- en klimaatkant vooral ingezet wordt aan het bijdragen aan de circulaire economie door het implementeren van een circulaire bedrijfsvoering. http://www.avans.nl/over-avans/organisatie/jaarverslag-2016
Helaas is de macht van onderwijsinstellingen en van ons als individuele premiebetalers om het ABP te veranderen beperkt. Wettelijk zijn we verplicht om voor ons pensioen bij het ABP te sparen. Dat is jammer want hierdoor kunnen we niet onze voorkeuren over waar ons uitgestelde inkomen aan besteed wordt, laten zien door naar een ander pensioenfonds over te lopen. We moeten het dus hebben van het openbare debat, het rechtstreeks aanspreken van het ABP via brieven en het gaan naar deelnemersvergaderingen. De kracht zit in het getal dus hoe meer stakeholders zich actief mengen in het debat, hoe meer het bestuur van het ABP zich gedwongen voelt om het beleggingsbeleid te veranderen.
Fiduciaire plicht
Een veel gehoord argument tegen duurzaam beleggen is dat het financieel rendement zou kosten en dat zou in strijd zijn met de fiduciaire plicht: de verantwoordelijkheid om voorzichtig om te gaan met het geld van de pensioenspaarders, die wettelijk is vastgelegd. Om de vooronderstelling van een slechter rendement te ontkrachten is er al heel veel onderzoek gedaan en daaruit blijkt dat rekening houden met criteria op het gebied van milieu, klimaat, sociale en gezondheidsaspecten en goed bestuur niet nadelig is en ten minste hetzelfde financiële rendement oplevert. Onderzoek van de twee Groningse hoogleraren Bert Scholtens en Auke Plantinga laat dat ook zien. https://fd.nl/beurs/1147389/groen-beleggen-hoeft-geen-rendement-te-kosten
Wat nog niet in dat rekensommetje meegenomen wordt, is het maatschappelijke rendement dat we kunnen incasseren als we beleggen in schonere energie, betere gezondheidszorg en energieneutraal vastgoed. Zo heeft onderzoeksbureau CE Delft uitgerekend dat de effecten van luchtvervuiling de Nederlandse samenleving per jaar minimaal 4 miljard euro kost.
Het gaat niet alleen om minder kosten, er zit ook een financieel extraatje in de pijplijn. Volgens Stanford-hoogleraar Tony Seba kan als er maar flink geïnvesteerd blijft worden in duurzame energie, die energie over 15 jaar gratis zijn. Reken maar uit wat dat een gezin aan extra budget oplevert per jaar. Bovendien zijn we dan ook af van de 540 euro subsidie die de fossiele industrie per jaar per Nederlander ontvangt. http://www.energieoverheid.nl/2015/07/24/imf-subsidie-fossiele-energie-e540-per-nederlander/
Daarnaast heeft de kredietcrisis laten zien dat beleggen zoals de efficiënte markttheorie het voorschrijft – zoveel mogelijk spreiden om risico’s heel klein te maken – leidt tot kuddegedrag en juist weer een systeemrisico genereert. Zoals hoogleraar Economie van complexiteit en onzekerheid in financiële markten en financiële instituten Lex Hoogduin het uitlegde: ‘We zaten met zijn allen op een vlot en vervolgens rende iedereen naar één kant’.
Kortom, het is de hoogste tijd dat we de 1500 miljard euro die we met zijn allen door pensioenfondsen, vermogensbeheerder en verzekeringsmaatschappijen laten beleggen actiever gaan volgen. Niet alleen omdat het ons uitgestelde inkomen is, maar vooral omdat met dat de impact van die beleggingen positief moet zijn: bijdragen aan de kwaliteit van leven, wonen en werken. Dat levert een aanzienlijk hoger rendement op dan de schade beperken of moeten repareren. Laten we als eerste een mail sturen aan het College van Bestuur en de Medezeggenschapsraad dat Avans net als de RUG het ABP oproept duurzamer en gezonder te beleggen.
Marleen Janssen Groesbeek
Lector Sustainable Finance and Accounting