Leren laveren tussen de oude en nieuwe economie
Op 16 januari presenteerden studenten van de minor Betekenisvol Ondernemen en Onderzoeken de resultaten van hun onderzoeken. De onderwerpen varieerden van het delen van materieel en mensen tussen bedrijven tot energie transitie in sociale woningbouw en van voedselverspilling tot betekenisvolle verdien modellen. Wat opvalt is het enthousiasme van studenten. Ze hebben duidelijk het duurzaamheidsvirus te pakken.
De uitkomsten van de onderzoeken geven een ander signaal. In alle presentaties geven de studengten aan hoe moeizaam de ontwikkeling naar duurzaamheid in het MKB nog is. Zo is er te weinig of verkeerd beleid en regelgeving om duurzaamheid vooruit te helpen; kiezen grote bedrijven vaak opportunistische duurzaamheidsdoelen die het MKB niet uitdagen of verder helpen en is het vinden van een vol-houdbaar verdienmodel, dat niet alleen winst najaagt maar ook sociale en ecologische waarden, nog niet zo makkelijk te vinden, laat staan te realiseren.
Die spagaat van mensen tussen enthousiasme en gedrevenheid om bij te dragen aan een duurzame nieuwe economie en een weerbarstige werkelijkheid kom ik ook in het bedrijfsleven tegen. Mensen willen graag, maar werken in een oud construct waar weinig ruimte is voor de vaak radicaal andere denk- en werkwijzen die een duurzame economie vraagt. De oude manier van zakendoen is nog dominant en tegelijkertijd wordt de noodzaak om het anders te doen steeds groter.
Hoe bereiden we studenten voor op die twee werelden? Werken tussen twee werelden vraagt om twee soorten kennis en vaardigheden:
1. kennis van de oude economie en kennis ontwikkelen voor een nieuwe economie
2. de vaardigheid om te kunnen schakelen tussen winst en waarden, tussen controle en vertrouwen en tussen ego en eco
En het vraagt om dappere en ondernemende mensen die:
1. kunnen denken en handelen vanuit verschillende posities en daarmee kunnen spelen en bruggen tussen kunnen bouwen
2. die de ruimte in het bestaande systeem weten te vinden en daar zaadjes voor vernieuwing planten,
3. buiten de lijntjes experimenteren
4. een stevige confrontatie waar nodig niet uit de weg gaan.
5. adaptief zijn en positie innemen tegelijkertijd
6. hun engagement voor duurzaamheid niet laten doodbloeden of ondersneeuwen door de weerstand van het systeem, maar blijven bouwen aan die duurzame wereld.
Tijdens de posterpresentaties zie ik studenten die zich niet zomaar uit het veld laten slaan. Ze vinden duurzaamheid belangrijk en ze durven de bedrijven waar ze hun onderzoek bij deden te wijzen op andere zienswijzen en mogelijkheden om duurzaamheid te realiseren. Ze zijn al begonnen met het laveren tussen oude en nieuwe economie.
De vraag die ik me stel is hoe kan ik vanuit het lectoraat studenten en bedrijven samen laten ervaren waar de ruimte en de kansen zitten voor duurzame innovatie. Waar en hoe kunnen we samen buiten de lijntjes een nieuwe economie tekenen. Een economie die zorgt voor het welzijn van ieder mens in harmonie met de natuur.
Alle ideeën, vragen, suggesties zijn welkom: ghj.spaas@avans.nl
Godelieve Spaas
lector Sustainable Strategy and Innovation